R S F

Kunan yaykumuy hinaspa riysiy llapan suyukunamanta runakuna yachachkankuña runa simita, Runa Simi rimaqkunawan sumaqllam kaypi yachakuyqa llapankum yanapakunku aswan yachaykunaykipaq

PHOTOGRAPHY BY SERGIO PESSOLANO

​

Runa Simi, runakunapa rimasqan chaytaqmi nisqanku Quechua chaymi idioma indigina aswan rimasqa llapan americas nisqankupi yajallachusmi kachkanku 10 millones rimaqkuna ichaqa aswanmi Peru supyupi Boliviapi Ecuadorpi hinaspa asllataqmi kay Colombia, Argentina Chile yaqallam 25% peruanokuna rimanku Runa Simi quechua aswan riqsisqa ayllu linguisticanisqan chay Imperio Inca Tawantinsuyupi.

​

Achka hatun yachay wasikunapim llapan suyukunapim (Inglaterra, Alemania Estados Unidos, Francia, etc ) yachachinku runa simita, kachkantaqmi riwistas literariasnisqan, programas radiales nisqanpipas aswan kunanqa televisionpipas lluqsimunkuña runa simipi manañataqmi ninchiñachu ñawpaq allin yachaqkunataqa.

Yachanapaq Runa Simita nuqanchis yachananchis lliw rurasqata, nisqatapis; chaykunawan allin aylluta, kamachiyta, kawsayta, ñawpa kawsasqatapis ima ruwasunchis

​

PHOTOGRAPHY BY JULIE BAUDIN

​

Yachaspa Runa Simita, aylluq kawsayninta yachachisunki, imapaq chayqa kunanmi qhawarispa. Runa Simiqa Caral runakuna rimaranku 5,000 watamanta (pichqa waranqa watamanta), kunanqa Caralqa Lima llaqtapi kashan, chaymantaqa Tawantinsuyupi rimaranku; paykunaqa Caralpa churinkuna kanku, hukñiqin* (ñawpa) Ayllu Kawsay paqarisqam America suyupi. 

​

1975pi (waranqa isqun pachak qanchis chunka pichqayuq watapi), Peru suyupi Runa Simipaq huk kamachinata ruwakuran, Runa Simiqa sumaq kashan nispa nisqa. Ecuador suyu 2006 (iskay waranqa suqtayuq watapi) Peru suyu hinallam ruwaranpas; hinaspa 2009 (iskay waranqa isqunniyuq watapi) Bolivia suyupiñataq, musuq hatun suyu qillqanata ruwaspa.

Runasimiqa manam kaqllapurachu kay llaqtapi rimanku kaynanpata huk llaqtapiqa huknampata rimanku ichaqa uyariptikiqa kaqllataqmi

​

PHOTOGRAPHY BY MARIO TESTINO 

​

Forum Rules & FAQ

Forum Rules & FAQ

Forum Rules & FAQ

CAJAMARCA

Spoken in the districts of Chetilla, Baños del Inca and Porcón. It is severely endangered, as hardly any children are now learning it. Cajamarca Quechua belongs to Quechua II, subgroup Cajamarca–Cañaris (Quechua II a, Yunkay)

QOSQO

​

It is the Quechua variety used by the Academia Mayor de la Lengua Quechua in Cusco, which also prefers the Spanish-based five-vowel alphabet. On the other hand, the official alphabet used by the Ministry of Education has only three vowels

AYACUCHO

​

Also called Chanka is a variety of Southern Quechua. With roughly a million speakers, it is the largest variety of Southern Quechua after Cusco Quechua. The literary standard of Southern Quechua is based on these two closely related varieties

Quechuaqa kakurqam ñawpaq ñawpaq watakunamantaraq ichaqa rimasqalla karqa chaymi apaykun rimanakuyman chay runakuna linguista nisqankuman paykunam ninku pichqa vocaliswanchu rimachwan utaq kimsa vokalisllawan nispanku kachkanku.

​

PHOTOGRAPHY BY RYAN PAVLICK

​

Runasiminchikqa chay aglutinante nisqanmi ruwasqa kachkan sapichanmanta chayman yapaykun sufiju nisjanta chaywanmi allinchalla yachaykunapaqa. vocabulario nisqanpas sasa hinaraqmi rikukun ichaqa qam españolpi rimaq kanki hinaptinqa chay rimasqaykiqa yanapasunkim achka rimasqakunam yaykurun runasimiman. 

​

Ñawpaqmantaraqmi runasimiqa chinkayta qallaykun tumpallamanta españolta rimaptinku gobierno y educacion nisqapas. chay watakunamantaraq pisi pisilla chinkaykuchkara ichaqa kachkan yanapakuy ñanpiña ñawpaqman apanankupaq kay foro nisqanmi wakinlla kachkan 

​

Esquina De La Calle Ruinas 432, Cusco, Peru

PHOTOGRAPHY BY AARON PALABYAB